Prace do wykonania w miesiącu wrześniu

Rośliny ozdobne

Na początku miesiąca
Możemy jeszcze przystąpić do dzielenia i przesadzania bylin wymagających odmłodzenia. Dzielimy w tym okresie przede wszystkim byliny kwitnące wiosną i wczesnym latem, takie jak: bergenie, omiegi, zawciągi, piwonie. W następnym roku będą lepiej rosły i obficiej kwitły.
Zakładamy rabaty z roślin kopanych z gruntu, gdyż w tym okresie dość dobrze regenerują system korzeniowy. Mogą być one wykopywane i sprzedawane z odkrytym korzeniem lub w tzw. balotach (bryła korzeniowa obwiązana workiem jutowym).
Początek miesiąca to ostateczny termin sadzenia roślin dwuletnich - bratków, stokrotek, goździka brodatego, malwy, dzwonka ogrodowego.

Przez cały miesiąc

Jest to najlepszy okres do sadzenia większości roślin cebulowych kwitnących wiosną. Na początku sadzimy cebule gatunków najdłużej ukorzeniających się - narcyzów i szachownicy, w drugiej połowie hiacyntów, cebulic, śnieżyc, przebiśniegów. śniedków i szafirków a na końcu miesiąca tulipanów.
Usuwamy z rabat chwasty, wycinamy przekwitłe kwiaty i kwiatostany oraz zaschnięte liście bylin, które mogą być potencjalnym źródłem chorób
Zakładamy żywopłoty z gatunków zimozielonych. Pędy roślin przycinamy dopiero w następnym roku wiosną, zanim wznowią wegetację.
Systematycznie usuwamy przekwitłe kwiaty i kwiatostany róż powtarzających kwitnienie.
Robimy sadzonki zielne z iglaków i półzdrewniałe z krzewów liściastych.

Pod koniec miesiąca

Rośliny wodne najbardziej wrażliwe na mróz przenosimy do ciepłych i widnych pomieszczeń, gdzie umieszczamy je w naczyniach z wodą. Usuwamy z dna zbiorników wodnych resztki roślin - kłącza, pędy, oraz opadłe liście.
Przygotowujemy do zimowania w pomieszczeniach wrażliwe na mróz wieloletnie rośliny pojemnikowe. Przestajemy je nawozić i ograniczamy ich podlewanie.
Wykopujemy bulwy mieczyków a ich pędy przycinamy na wysokości 8 -10 cm. Suszymy je w przewiewnym pomieszczeniu a następnie oddzielamy bulwki przybyszowe. Bulwy mieczyków powinny zimować w temperaturze 5 – 8 C. W okresie tym wykopujemy także cebule i bulwy tygrysówki, jaskra azjatyckiego, błonczatki (ismeny) i zawilca wieńcowatego.
Wykopujemy begonie bulwiaste i dalie. Umieszczamy je w chłodnym pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem i przysypujemy wilgotnym torfem lub trocinami.
Podobnie jak w poprzednich miesiącach, regularnie nawadniamy i kosimy trawniki (przynajmniej raz w tygodniu). Chcąc zwiększyć zasadowość gleby i wpłynąć na lepsze przyswajanie składników pokarmowych z podłoża - wapnujemy je.

 

Sadownictwo

Na początku miesiąca

Można jeszcze zakładać plantacje truskawki ze świeżych sadzonek, zwłaszcza gdy w sierpniu było zbyt sucho i wzrost młodych roślin był bardzo ograniczony. Sadzonki powinno się pozyskiwać z młodszych plantacji, na których nie ma problemów z chorobami i szkodnikami, a rośliny mają większy wigor. Należy zwrócić uwagę na prawidłową głębokość sadzenia, tak aby nie doszło do przesychania (za płytkie sadzenie) lub zgnicia (zbyt głębokie sadzenie) serca sadzonki. Ważne jest aby po posadzeniu dosyć regularnie podlewać rośliny, wtedy szybciej się ukorzenią.
Początek września jest dobrym momentem na przygotowanie pomieszczenia do przechowywania owoców (np. jabłek, gruszek). Powinno ono być czyste, bez zapachów, przeznaczone wyłącznie do przechowywania owoców. Składowanie owoców wraz z warzywami lub innymi produktami sprawia, że owoce bardzo łatwo przesiąkają obcymi zapachami i tracą swoje walory smakowe. Jeśli owoce będziemy przechowywać luzem, to warto przygotować półki na których układa się je tak, aby się nie dotykały. Dotyczy to zwłaszcza gruszek, które znacznie szybciej dojrzewają i łatwiej ulegają uszkodzeniom. Jeśli owoce będziemy przechowywać w skrzynkach, to powinny one być czyste, bez resztek zaschniętych owoców z poprzedniego sezonu. Przy ustawianiu skrzynek w pomieszczeniu do przechowywania owoców zwracajmy uwagę, aby skrzynki nie znajdowały się bezpośrednio przy ścianie. Pozostawienie wolnych przestrzeni ułatwi cyrkulację powietrza, co wpłynie korzystnie na warunki przechowywania.

W połowie miesiąca

Można zacząć przygotowywać miejsce pod nowe nasadzenia. W tym czasie usuwamy chwasty, spulchniamy glebę oraz stosujemy nawozy organiczne (obornik lub kompost) i mineralne (fosforowe i potasowe). Ważne jest również doprowadzenie gleby do odpowiedniego pH. Dla większości gatunków sadowniczych powinno ono być lekko kwaśne. W celu podniesienia pH stosujemy wapno magnezowe.
Tniemy sztobry porzeczki czerwonej. Przygotowane sadzonki o długości 15-20 cm pozostawiamy do kalusowania. W tym celu końcówki pędów umieszczamy w wilgotnej mieszaninie piasku z torfem. Po około 2 tygodniach u podstawy pędu pojawi się kalus. Tak przygotowane pędy posadzone do szkółki łatwiej się przyjmują i lepiej się ukorzeniają.

Pod koniec miesiąca

Ścinamy sztobry porzeczki czarnej. Przygotowujemy z nich 15 – 20 cm pędy, które mają nie mniej niż 3 – 4 paki i od razu sadzimy do szkółki. W następnym roku będziemy mieli ukorzenione sadzonki gotowe do posadzenia na działce.

 

Warzywnictwo

Na początku miesiąca

Do gruntu wysiewa się jeszcze rzodkiewkę odmian wczesnych na jesienny zbiór. Rzodkiewkę wysianą w sierpniu należy w miarę potrzeby przerwać, a przy suchej, słonecznej pogodzie systematycznie ją podlewać. Warto także wysiać jeszcze koper, który będzie zbierany na zielono w październiku.
Najpóźniej w pierwszych dniach września można wysiać roszponkę, na zbiór późną jesienią i zimą. Rozstawa wynosi 3 x 15 cm.
W pierwszej dekadzie siejemy szpinak na przezimowanie, wybierając odmiany mrozoodporne. Nasiona sieje się w rzędy co 20 cm, a po wzejściu należy w rzędzie pozostawić rośliny co 8-10 cm.
Do połowy września trzeba zakończyć zbiór cebuli. Wyrwaną cebulę pozostawia się na grządce do dosuszenia, w przypadku deszczu suszy się ją w ażurowych skrzynkach w przewiewnym pomieszczeniu. Po doschnięciu szczypioru, należy go obciąć około 4 cm nad cebulą.

W połowie miesiąca

Przed spodziewanymi przymrozkami, które czasem mogą się pojawić w pierwszej połowie września, należy zakończyć zbiór ciepłolubnych gatunków warzyw psiankowatych oraz dyniowatych. Po zbiorze owoców uprawy te trzeba zlikwidować. Przymrozki kończą też zbiór fasoli. Roślin nie należy wyrywać, tylko ściąć je tuż nad ziemią, aby w glebie pozostały korzenie, wzbogacające glebę w azot wiązany z powietrza.
Około potowy września ogławiamy kapustę brukselską, ścinając wierzchołki pędów. Na całej roślinie wszystkie główki powinny być zawiązane.
W tym terminie dobrze jest rozmnażać wegetatywnie niektóre warzywa, trzeba podzielić i posadzić kępki szczypiorku, kępki siedmiolatki, można też rozsadzić 4-5-letnie karpy rabarbaru.
Jeśli mamy zamiar przechowywać warzywa, należy przygotować odpowiednie do tego celu miejsca (piwnice pod altankami, chłodne piwnice domowe, kopce).

Pod koniec miesiąca

Zaczynają się zbiory kapusty pekińskiej, jesiennych kalafiorów, brokułów.
Rozpoczynamy zbiory warzyw korzeniowych (seler, marchew, pietruszka, buraki). Po posortowaniu warzywa schładzamy (pozostawiamy na chłodną noc lekko przykryte) i przeznaczamy do przechowania. 
Grządki po sprzęcie warzyw trzeba  uprzątnąć z resztek roślinnych. Pryzma kompostowa we wrześniu znacznie się  powiększa, dlatego powinniśmy ją przerobić kolejny raz.

Przez cały miesiąc

W razie suszy trzeba dbać o nawadnianie warzyw, oprócz młodych poplonów szczególnie wrażliwe na brak wody są późne warzywa kapustne w okresie dorastania.
Mimo że sezon uprawowy niedługo się skończy, starajmy się systematycznie odchwaszczać grządki.

 

Ochrona roślin

Na początku miesiąca

Już pod koniec sierpnia na liściach marchwi i pietruszki może pojawić się bialopopielaty nalot mączniaka. Odradzam jednak zwalczanie tej choroby, gdyż nie wpływa już ona ani na kształt, ani na wielkość korzeni. Coraz częściej, podczas zbioru pietruszki, na powierzchni korzeni zauważamy nieraz bardzo rozległe „ordzawienia". Powstają one najczęściej w wyniku rozwoju nicienia - szpilecznika baldaszkowca. Uszkodzeniom można zapobiec unikając uprawy tej rośliny, rok po roku w tym samym miejscu. Natomiast obecność białego nalotu wokół wykopywanych korzeni marchwi świadczy o obecności bawełnicy topolowo-marchwianej, która jeszcze w lipcu przeleciała z topoli na marchew.
Niezbyt liczna obecność bawełnicy, a z taką spotykamy się najczęściej na działce, nie zagraża plonowaniu roślin. Jeżeli jednak bawełnica występuje z roku na rok w dużym nasileniu, a z ogrodem działkowym sąsiadują topole, należy zaniechać uprawy marchwi, lub też uprawiać ją na przemian rzędowo z innymi roślinami utrudniającymi bawełnicy odnalezienie rośliny żywicielskiej. Nie polecam natomiast stosowania jakichkolwiek preparatów chemicznych.

Przez cały miesiąc

"Późnoletnim" owadem jest śluzownica ciemna spotykana nieraz licznie na czereśniach i wiśniach, której ślimakopodobne larwy pokrywa czarny, błyszczący śluz. Owad ten spotykany jest na drzewach owocowych już od wiosny, jednak osiąga największą liczebność w okresie późnego lata. Trudno więc nazywać śluzownicę szkodnikiem, skoro żerowanie larw, polegające na szkieletowaniu liści - ma miejsce w okresie bezpośrednio poprzedzającym ich opadanie.
Późnym latem można jeszcze zauważyć żerowanie ochojników na igłach modrzewia. Pędy opanowane przez te szkodniki pokrywa biały, woskowy nalot, przypominający... mąkę. Śnieżnobiałym, woskowym nalotem pokryte są także kolonie bawełnicy korówki, która żeruje na konarach lub na pniu młodszych i starszych jabłoni. W wyniku żerowania bawełnicy dochodzi do pękania kory oraz infekcji rośliny chorobotwórczymi organizmami. Bawełnica zimuje w postaci larw ukrytych najczęściej u podstawy pnia, toteż - im wcześniej zniszczymy (najlepiej mechanicznie) kolonie szkodnika, tym lepiej dla drzewa. Jeżeli kolonie bawełnicy utraciły woskowy nalot, poszczególne osobniki w kolonii są rozdęte i matowe, a w grzbietowej części niektórych z nich widoczny jest okrągły otwór, to znak, że kolonia została opanowana przez ośca korówkowego. Oczywiście takich kolonii nie należy niszczyć (zrobił to już za  nas osiec!). W przyszłym roku z pewnością staną się one źródłem tego pożytecznego owada.

"Działkowiec"