Grill ogrodowy

Tekst Cezary Jankowski

Gotowe prefabrykowane grille nietrudno kupić w supermarketach, ale kto woli, może zbudować we własnym ogrodzie palenisko jedyne w swoim rodzaju. Warto do tego zatrudnić fachowca, bo równe i dokładne murowanie rzadko udaje się początkującym i amatorom.

Dobrze wymurowany grill z kamienia będzie służył wiele lat. Dlatego najlepiej postawić go w takim miejscu, aby podczas grillowania uchodzący dym i roznoszące się zapachy nie przeszkadzały ani sąsiadom, ani biesiadnikom.

Murowany grill musi być ładny i trwały, bo nawet najwięksi entuzjaści grillowania będą go częściej oglądać niż rozpalać w nim ogień.

Otwarty czy z okapem

Grill otwarty jest najprostszy do zbudowania - ma otoczone z trzech stron ściankami palenisko, z którego dym swobodnie uchodzi do góry. Ale najmniejszy powiew wiatru może skierować dym z takiego paleniska w niepożądaną stronę, co znacznie utrudnia grillowanie i może też przeszkadzać sąsiadom.

Grill z okapem nie przysparza takich problemów. Jeśli ma wysoki komin, uchodzący zeń dym szybko unosi się w powietrze, z dala od miejsca biesiadowania. Na dużej działce grill z okapem można zbudować w dużej altanie, by można było z niego korzystać także podczas deszczu.

Miejsce na grill

Grill najlepiej wybudować w zacisznej części ogrodu, w otoczeniu gęstych krzewów i drzew. Nigdy, nawet w grillu na bardziej otwartej przestrzeni, nie należy zostawiać w palenisku żarzących się węgli, aby nie spowodować pożaru.

Uciążliwości dla sąsiadów dobrze jest zawczasu ograniczyć, stawiając w odpowiednim miejscu pergolę czy płot lamelowy. Z tych samych powodów nie należy stawiać grilla zbyt blisko budynku mieszkalnego (ani sąsiada, ani własnego) - zwłaszcza od strony, z której najczęściej wieje wiatr, gdyż wtedy dym będzie łatwo wnikał do pomieszczeń.

Z czego budować

Konstrukcja. Do budowy grilla nadają się wy-łącznie materiały mrozoodporne: bloczki betonowe i silikatowe, cegły klinkierowe i kamienie naturalne, które muruje się na zaprawę cementowo-wapienną.

Nie nadają się natomiast żadne elementy porowate i nasiąkliwe, takie jak beton komórkowy, pustaki ceramiczne czy elementy gipsowe. Grill wymurowany z takich materiałów będzie bardzo nietrwały - zacznie się rozpadać już po pierwszej zimie z powodu rozsadzania materiału przez zamarzającą w porach wodę.

Do budowy potrzebne też będzie zbrojenie oraz ruszt i oparcia do rusztu.

Palenisko. Na elementy, które będą się rozgrzewać od ognia, trzeba użyć materiałów odpornych na wysoką temperaturę, np. cegieł klinkierowych.

Uwaga! Do budowy paleniska nie nadaje się cegła szamotowa. Wprawdzie jest ona odporna na wysoką temperaturę, lecz można ją stosować jedynie wewnątrz pomieszczeń - niezabezpieczona przed opadami łatwo ulegnie zniszczeniu.

Kształt i wymiary

Aby zapewnić sprawne funkcjonowanie grilla, dobre odprowadzanie dymu i wygodną obsługę, warto zachować następujące parametry:

- wysokość podstawy (odległość od gruntu do poziomu płyty paleniskowej) - 60-70 cm nad poziomem terenu;

- szerokość paleniska dla 4-osobowej rodziny - 70 cm, głębokość - 40 cm;

- wysokość ścianek osłaniających otwarte palenisko - 30-50 cm;

- krawędź okapu - 60-70 cm nad płytą paleniskową.

Nieopodal paleniska warto urządzić miejsce do przygotowania i spożywania potraw. Forma grilla może być dowolna, ale warto ją dostosować do stylu domu i ogrodu.

Przygotowanie podłoża

Podłoże pod grill należy utwardzić. W tym celu trzeba zdjąć warstwę urodzajnej gleby (około 20 cm) i - jeśli grunt jest piaszczysty - wyrównać podłoże podsypką z piasku (około 15 cm), po czym ułożyć na niej warstwę betonu grubości przynajmniej 10 cm.

Jeśli grunt jest gliniasty, pod warstwę betonu trzeba ułożyć dodatkową 20-centymetrową warstwę stabilizującą ze żwiru lub tłucznia drogowego i dopiero taką warstwę wyrównać piaskiem.

Jeśli wokół grilla zaplanowano ułożenie kostki brukowej lub takich kamieni, z jakich na przykład ułożono ścieżki w ogrodzie (na warstwie piasku zmieszanego na sucho z cementem), podkład betonowy wystarczy wykonać tylko w obrysie grilla.

Murowanie

Podstawa. Budowę grilla rozpoczyna się od wymurowania ścian podstawy do wysokości paleniska. Wnętrze podstawy najczęściej pozostawia się puste, zapewniając w ten sposób miejsce do składowania opału.

Palenisko. Układa się je z warstwy cegieł (na przykład klinkierowych) stawianych na rąb, stosując w każdej spoinie (wzdłuż dłuższego boku prostokątnego paleniska) zbrojenie z płaskownika, albo wykonuje jako zbrojoną płytę (10-12 cm) z betonu z dodatkiem gliny, w proporcji 1:3:6 (cement: glina: piasek).

Ścianki osłaniające palenisko (komora paleniskowa). Palenisko osłania się z trzech stron ściankami, w których na dwóch lub trzech różnych wysokościach będzie można opierać ruszt. Jako oparcie mogą posłużyć celowo niewypełnione spoiny (rowki) między cegłami lub wsporniki z kątownika. W ściankach zostawia się też wycięcia (podcięcia w ściankach) na rożen.

Okap. Nad grillem najłatwiej wykonać go jako cienkościenną skorupę z zaprawy ze zbrojeniem z tynkarskiej siatki stalowej. Zaprawę taką nakłada się na formę z blachy, sklejki lub z desek - najczęściej w kształcie ściętego ostrosłupa. Taki okap można budować bezpośrednio na ściankach osłaniających płytę paleniskową lub jako oddzielny element, który ustawia się na ściankach dopiero po jego wykonaniu.

Na formę narzuca się kolejno cienkie warstwy zaprawy i wtapia w nie dwie warstwy tynkarskiej siatki stalowej. Kolejną warstwę zaprawy narzuca się po lekkim stwardnieniu poprzedniej, tak aby nie spowodować osuwania się świeżo nałożonej warstwy czy pęknięć okapu. Grubość ścianek okapu nie powinna być mniejsza niż 5 cm. Kiedy wszystkie warstwy stwardnieją, drewnianą lub drewnopochodną formę należy oczywiście usunąć, blaszaną można zostawić.

Ostatnią warstwę zaciera się na gładko, fakturuje lub obsypuje drobnym, ozdobnym kruszywem.