Zapamiętaj, że:
Wawrzynek na działce
Wiosną, latem i
jesienią niejedna działka wygląda jak kolorowy bukiet. Zimą natomiast prawie
każdy ogródek jest szary, albo cały biały, jeśli zima nie skąpi śniegu. A
przecież i zimą mozna nadać grządkom troche kolorów uprawiając rośliny wiecznie
zielone.
Warto pamiętać o krzewie zwanym wawrzynkiem wilczełyko, który
zakwita już w środku zimy, a jego kwiaty dają przyjemny zapach.
Wawrzynek
wymaga gleby żyznej, prchnicznej o odczynie lekko kwaśnym. Stanowisko winno być
widne, ale nie wystawione na bezpośrednie działanie słońca. Nie lubi też
suszy.
Wawrzynek prócz niewątpliwych zalet i urody ma, niestety, jedną dużą
wadę - jest rośliną trującą. Dlatego uprawiając go bardzo uważajmy na
dzieci.
Z pomysłem i logiką
Jeśli dopiero zaczynasz
swoją karierę na niwie działkowej i przystępujesz do urządzania swojego ogródka,
zastosuj się do uwag i rad starszych sąsiadów.
Działka powinna mieć część
uprawną i gospodarczą oraz rekreacyjną. Trzeba je tak zakomponować, by sobie
nawzajem nie przeszkadzały. Drzewa grupujemy w północno-zachodniej części
ogróka, warzywa i kwiaty w południowej, krzewy zazwyczaj w środku. Taki ukłąd
zapewnia dopływ słońca do wszystkich stref.
Pospolitym grzechem jest zbyt
ciasne sadzenie drzewek owocowych. Zapominamy, że z biegiem lat małe drzewka
stają się duże i wtedy nie starcza im miejsca, by swobodnie wegetować i
owocować.
Najbardziej zacieniony fragment działki przeznaczamy na część
gospodarczą, w której znajdzie się kompostownik, skład narzędzi, drewna
itp.
Siejemy zgodnie z kalendarzem
Wszystko co
siejemy powinno odbywać się zgodnie z kalendarzem. W formie przypomnienia
podajemy terminy siewu niektórych roślin na rozsadę i z rozsady do gruntu oraz
bezpośrednio do gruntu z pominięciem rozsady.
- Brokuł siejemy na rozsadę od
marca do maja, a do gruntu wysadzamy od kwietnia do czerwca.
- Cebula. W
marcu inspekt, 20 kwiecień – 10 maj do gruntu
- Dynia olbrzymia do doniczek
20 kwiecień – 5 maj, do gruntu 20 – 30 maj
- Dynia zwyczajna 20 kwiecień – 5
maj doniczki, 20 – 30 maj do gruntu
- Jarmuż, maj – czerwiec, a do gruntu od
lipca do połowy sierpnia - Kalafior wczesny siejemy do inspektu w okresie od 15
luty do 5 marca, a do gruntu 10 kwiecień – 10 maj
- Kapusta głowiasta późna –
kwiecień rozsadnik, grunt od połowy maja do połowy czerwca.
- Ogórek 15
kwiecień do 5 maj, a do gruntu 15 – 30 maj
- Papryka wielkoowocowa od marca
do 10 kwietnia w inspekcie, a w gruncie od 20 maja do 10 czerwca.
- Papryka
drobno owocowa w terminach identycznych, jak odmiana wysoko owocowa.
-
Pomidory wysokie, a także odmiany karłowe siane są do inspektu od marca do
połowy kwietnia, a do gruntu wysadzane od 20 do końca maja.
- Por do
rozsadnika w marcu, a do gruntu w maju.
Siew
gruntowy
Bezpośrednio do gruntu nasiona warzyw powinniśmy wysiewać w
następujących terminach:
- Bób od marca do połowy kwietnia
- Botwina od
połowy marca do połowy kwietnia
- Cebula od 25 marca do 15 kwietnia
-
Fasola karłowa od 10 maja do 20 maja
- Fasola tyczkowa od 10 maja do 20
czerwca
- Groch karłowy od marca do połowy maja
- Groch wysoki w tych
samych terminach co niski
- Kminek kwiecień – czerwiec
- Marchew na zbiór
wczesny – październik lub marzec, a na zbiór późny od kwietnia do lipca
-
Ogórek od 10 do końca maja.
Które rośliny się lubią, a które nie
znoszą
Zanim przystąpimy do wiosennych siewów i nasadzeń nie
zaszkodzi zapoznać się z zestawem roślin, które wzajemnie się lubią i dobrze im
żyć po sąsiedzku oraz dowiedzieć, jakie gatunki warzyw po prostu chciałyby być
od siebie jak najdalej. Cebula ma dobrych sąsiadów w ogórkach, burakach
ćwikłowych, pomidorach, marchwi, pietruszce, sałacie głowiastej, majeranku i w
truskawkach, nie znosi natomiast sąsiedztwa fasoli, grochu, kapusty i
rzodkiewki.
Dla czosnku dobrymi sąsiadami są: ogórek,
pomidor, sałata, skorzonera, marchew, burak ćwikłowy, bazylia, tulipan, lilia,
malina, truskawka oraz drzewa i krzewy owocowe. Złym sąsiadem czosnku są rośliny
kapustne, groch i fasola.
Por czuje się świetnie obok
ogórka, sałaty, marchwi, rzodkiewki, selera, pomidora, pietruszki i truskawki,
natomiast nie lubi sąsiedztwa fasoli, grochu i buraka
ćwikłowego.
Fasola za dobrych sąsiadów uważa: ogórki,
warzywa kapustne, sałatę, rzodkiewkę, buraka ćwikłowego, seler, szpinak, koper,
kminek, szałwię lekarską, aksamitkę i truskawki. Niemiłymi dla fasoli są: groch,
czosnek, koper włoski, por i cebula.
Groch lubi
sąsiedztwo ogórka, warzyw zapustnych, sałaty, marchwi, rzodkiewki, buraka
ćwikłowego, kopru, kminku, szałwi lekarskiej, nasturcji i nagietka. Nie lubi
natomiast fasoli, ziemniaków, pora i cebuli.
Marchew w
uprawie współrzędnej czuje się dobrze z grochem, czosnkiem, porem, pomidorem,
rzodkiewką, sałatą, skorzonerą, cebulą, koprem, majerankiem, miętą pieprzową,
szałwią lekarską, nagietkiem i truskawką. Nie lubi mieć w pobliżu
selera.
Burak ćwikłowy w uprawie współrzędnej toleruje
fasolę, groch, ogórki, warzywa kapustne, sałatę, czosnek, koper, kolendrę,
kminek i truskawki, nie toleruje natomiast pora i
szpinaku.
Seler ma się dobrze z fasolą, grochem,
ogórkiem, kapustą, porem, szpinakiem, cebulą (ale tylko dymką), truskawką. Nie
lubi marchwi oraz sałaty.
Ogórki czują się świetnie w
uprawie współrzędnej z fasolą, grochem, sałatą, burakiem ćwikłowym, selerem,
szpinakiem, pietruszką, czosnkiem, bazylią, estragonem, koprem, kolendrą,
kminkiem, nasturcją, nagietkiem, słonecznikiem. Nie lubi ziemniaka, pomidora,
rzodkiewki i rzodkwi.
Pomidor lubi mieć za sąsiada w
uprawie współrzędnej fasolę, sałatę, paprykę, por, seler, szpinak, cebulę dymkę,
czosnek, pietruszkę, bazylię, koper, miętę pieprzową, nagietka. Niemiłe mu
natomiast sąsiedztwo grochu, ogórka, kopru włoskiego i
papryki.
Sałata lubi mieć w pobliżu groch, ogórki, koper
włoski, marchew, rzodkiewkę, pomidory, cebulę, koper, miętę pieprzową. Gardzi
selerem.
Kapusta głowiasta, kapusta brukselka i kalafior
tolerują fasolę, groch, ogórki, sałatę, marchew, buraka ćwikłowego, seler,
szpinak, pomidor, bazylię, kolendrę, kminek, miętę pieprzową, szałwię lekarską,
tymianek, melisę, nagietka, aksamitkę i nasturcję. Nie odpowiada im bliskie
sąsiedztwo czosnku, pora i cebuli.
Kalarepa lubi groch,
por, rzodkiewkę seler, rzodkiew, buraka ćwikłowego, szpinak i sałatę, nie znosi
natomiast kapusty.
Tniemy i siejemy
W marcu, kiedy
wystepują już temperatury dodatnie, możemy przystąpić do cięcia krzewów
ozdobnych, takich jak: głóg, żylistek, wiciokrzew, dereń, lilak, tawuła i
jaśminowiec.
Na początku marca nie jest za późno na wysiew nasion pora,
selera korzeniowego i naciowego oraz sałaty głowiastej.
W połowie miesiąca
siejemy późne odmiany kapusty białej, czerowonej, włoskiej i pekińskiej, a także
kalafiora i kalarepy.
W końcu marca siejemy bazylię i majeranek, a także
odmiany niskopienne pomidorów przeznaczone do uprawy gruntowej.
Zanim drzewa
owocowe wejdą w okres wegetacji możemy przycinać gałęzie. Drzewa ziarnkowe takie
jak jabłoń i grusza, a także pestkowe: wiśnia czy śliwa powinny być przycinane w
każdym roku.
Pokarm dla drzewka
Skoro już
zasadzilismy na swojej dziłce drzewka owocowe, nie zapominajmy o ich
dokarmianiu, bo sama ziemia bez naszej pomocy może okazać się za mało
hojna.
W pierwszym i drugim roku po posadzeniu zasilamy jedynie nawoazami
azotowymi, najczęściej saletrzakiem lub siarczanem amonowym. Nawozów fosforowych
i potasowych nie wysiewamy, gdyż stosuje się je przed sadzeniem.
W trzecin i
czwartym roku stosujemy saletrzak lub siarczan amonowy, superfosfat i sól
potasową.
Dawki nawozów rosną razem z sadem. W pierwszym roku na jedno
drzewko jabłoni wystarcza 250 g saletrzaku, a w trzecim czy czwartym nalezy
wysiać już około 400 g saletrzaku lub siarczanu amonowego oraz około 250 g
superfosfatu i podobną ilość soli potasowej.
Sadzimy
drzewko
Najlepiej robić to jesienią, gdy rośliny pozbawione są
liści, a temperatura niższa, a więc drzewko może pobierać mniej wody, by
wyrównać straty związane z transplantacją. Przed sadzeniem należy wybrać
miejsce, w którym drzewko będzie miało optymalne warunki. Dołek, w którym
umieścimy roślinę powinien być dwukrotnie większy od bryły korzeniowej. Po
pewnym czasie korzenie drzewka sięgać będą coraz głębiej, należy więc rozluźnić
ziemię za pomocą wideł amerykańskich. Ziemię z wykopu mieszamy z dojrzałym
kompostem, przekompostowanym torfem lub korą drzewną i dodajemy nawóz naturalny.
Zanim wsadzimy drzewko do dołka wbijamy obok palik, aby zapobiec ewentualnemu
uszkodzeniu systemu korzeniowego. Na dno dołka sypiemy nieco podłoża, a
następnie ustawiamy w nim drzewko. Nie sadzimy zbyt głęboko, pamiętając aby
bryła korzeniowa przesypana była cienką warstwą ziemi. Zanim wypełnimy dołek
próchniczną ziemią, drzewko przywiązujemy do palika. Następnie udeptujemy ziemię
bezpośrednio obok drzewka, formujemy wokół pnia misę zapobiegającą odpływowi
wody i obficie podlewamy.
Tniemy drzewka po
posadzeniu
Nowo zasadzone drzewka także podlegają cięciu, głównie
pędów górnych. Skracamy je co najmniej 1/3 długości. Pędy dolne wycinamy
całkowicie, aby w ten sposób podwyższyć do 45 – 50 cm od ziemi.
Nie
rozgałęzione drzewka czereśni przycinamy 80 cm nad ziemią, a rozgałęzione 20 cm
wyżej. Pędy boczne skracamy w takiej samej proporcji jak u wiśni.
Śliwy i
morele, zwłaszcza te bardzo rozgałęzione, podcinamy od dołu, aż do wysokości 50
cm, w górze pozostawiamy 3 – 4 pędy, a przewodnik skracamy na wysokości 50 cm
nad górnymi pędami.
Pędy z ostrymi kątami wycinamy całkowicie zostawiając
tylko te z kątami rozwartymi. U brzoskwini, która nie jest u nas drzewem
powszechnym ze względu na swoją wrażliwość na niskie temperatury, trzeba skracać
lub nawet wycinać 3 pędów. Pędy najsłabsze wycinamy bezpośrednio przy
przewodniku.
Okrycia dla roślin
Wiele roślin
warzywnych wysianych do gruntu w połowie lub pod koniec marca, albo później
przesadzonych z rozsady, wymaga okrycia głównie w pierwszym okresie pobytu pod
nowym adresem, czyli na otwartej działce. Osłon wymagają zwłaszcza takie rośliny
jak brokuł, burak, cebula wczesna, groch, fasola, kabaczek, kalafior, kapusta,
kukurydza, marchew, ogórek, pomidor, sałata i szpinak.
Bardzo dobrym
materiałem okrywowym może być włóknina polipropylenowa, która przepuszcza
światło i powietrze i podnosi temperaturę o parę stopni. Nieźle też ogrzewają
ziemię tunele foliowe.
Rozsada do gruntu
Rozsadę
powinno się przenosić do gruntu z możliwie największą bryłką ziemi, co sprzyja
szybkiemu przyjmowaniu się rośliny w nowym miejscu i chroni ją przed
zakażeniem.
Dobrze jest przygotować rozsadę w doniczkach lub plastikowych
tackach wielokomórkowych, co ma szczególnie ważne znaczenie w przypadku
szczególnie wrażliwych na przesadzanie ogórków, kabaczków czy papryki.
Do
produkcji rozsad możemy zatem wykorzystywać opakowania po różnych produktach
żywnościowych tj. dżemach, serkach, jogurtach.
Przesadzanie roślin do gruntu
powinno odbywać się w dzień pochmurny lub w dzień pogodny pod wieczór, kiedy
słońce nie będzie dokuczać delikatnym roślinkom.